در این فصل، ارکان شرکتهای سهامی در بخش اول و ارکان شرکتهای در بخش دوم تعریف شده اند .البته سعی شده تا اختلاف نظرهای موجود در خصوص تعداد ارکان شرکتهای سهامی و تعاونی مورد بررسی قرار گیرد و در بخش دوم، نهادهای رکن سیاستگذاری که همان مجامع عمومی می باشند در شرکتهای سهامی و تعاونی معرفی شوند.
بخش اول : اشنایی با مجمع عمومی و جایگاه ان در شرکتهای سهامی و تعاونی
گفتار اول :تعریف مجمع عمومی
مجمع عمومی ، اجتماع شرکاء شرکت و مجموع اشخاصی است که شخصیت حقوقی شرکت را بوجود آورده اند . مجمع عمومی بالاترین مرکز قدرت شرکت و تعیین کننده مقررات آن می باشد . مجمع عمومی در شرکت های تجاری حکم مجلس مقننه در یک کشور را دارد که امور شرکت از آن طریق اداره میشود.
انواع مجامع عمومی
مجامع عمومی عبارتند از :
1-مجمع عمومی موسس
2- مجمه عمومی عادی
3- مجمع عمومی فوق العاده
مجمع عمومی موسس
اولین اجتماع صاحبان سهام برای تصویب اساسنامه و تعیین مدیران و بازرسان شرکت مجمع عمومی موسس نام دارد . این مجمع قبل از تشکیل شرکت سهامی و در تمام مدت شرکت فقط یک بار تشکیل می شود و مرکب از کلیه موسسین و پذیره نویسان می باشد .
حضور حداقل عده ای از پذیره نویسان که نصف سرمایه شرکت را تعهد نموده باشند در این مجمع ضروری است . اگر در دعوت اولیه اکثریت حاصل نشد مجامع عمومی جدید تا دو نوبت توسط موسسین دعوت می شود. مشروط به این که لااقل 20روز قبل آگهی دعوت با قید دستورجلسه منتشر گردد. مجمع جدید با دارندگان حداقل یک سوم سرمایه معتبر می باشد و تصمیمات با اکثریت دو سوم آراء حاضرین اتخاذ می شود .
اگر در مجمع عمومی سوم اکثریت مذکور حاصل نشد موسسین عدم تشکیل شرکت را اعلام می‌دارند (ماده 75ل.ا.ق.ت) وظایف مجمع عمومی موسس به شرح زیر است :
-رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و همچین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم .
-تصویب طرح اساسنامه شرکت و اصلاح آن .
-انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت .
-تعیین روزنامه کثیر الانتشار .
نکته 1-در شرکت سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست . نکته 2- در مجمع موسس هر سهم دارای یک حق رای است (تبصره ماده 75ل.ا.ق.ت)اما در سایر مجامع عمومی ، چون می توان در اساسنامه پیش بینی نمود که داشتن تعداد معینی از سهام برای دادن رای ضروری است ، ممکن ازت برخی از سهامداران حق رای نداشته باشند (مواد 84، 87و 114ل.ا.ق.ت)
مجمع عمومی عادی
اجتماع سالیانه صاحبان سهام برای تصویب حسابها و تخصیص سود و تعیین مدیران و بازرسان مجمع عمومی عادی نام دارد . هر صاحب سهمی ، خواه سهم وی با نام و یا بی نام باشد یا دارای سهم ممتازه باشد یا عددی می تواند درآن شرکت کند . این مجمع نسبت به کلیه امور شرکت به جز آن چه که در صلاحت مجمع عمومی موسس و فوق العاده (مثل موارد مذکور در مواد 83و 42ل.ا.ق.ت) تصمیم بگیرد (ماده 86ل.ا.ق.ت)
وظایف مجمع عمومی عادی
1- انتخاب یا تجدید هیات مدیره
2- انتخاب بازرس یا بازرسان شرکت (ناظر به عملیات هیات مدیره می باشند)
3- تصویب ترازنامه (برای تعین نفع و ضرر شرکت )که بدون قرائت گزارش بازرس یا بازرسان تصمیم راجع به تصویب ترازنامه معتب نخواهد بود .
مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده :گاهی در خلال سال مالی برای اتخاذ تصمیم درباره اموری که در صلاحیت مجمع عمومی عادی است (مواردی از قبیل حجر ، فو، استعفا یا سلب شرایط مدیر یا بازرس ، موارد موضوع ماده 112(ل.ا.ق.ت)دعوت مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده ضرورت می یابد . این مجمع از لحاظ زمانی فوق العاده است ، اما از نظر نصاب و صلاحیت های مشمول مقررات راجع به مجمع عمومی عادی است .
3-مجمع عمومی فوق العاده
هر گاه مورد فوق العاده ای برای شرکت پیش آید (برای مثال شرکت بخواهد مدت خود را تمدید یا سرمایه را زیاد کند و یا تصمیم به انحلال بگیرد )مجمع عمومی فوق العاده تشکیل می شود (ماده 83ل.ا.ق.ت)
وظایف مجمع عمومی فوق العاده
1- تغییر در مواد اساسنامه
2- تغییر در سرمایه شرکت
3- انحلال شرکت قبل از موعد .
اختیار مجمع عمومی فوق العاده در تغییر اساسنامه شرکت مطابق نیست برای مثال :نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد یا اساسنامه را به نحوی تغییر دهد که بر تعهدات سهامداران افزوده شود و یا آنان را از حقوق شناخته شده محروم کند .ماده (94ل.ا.ق.ت)مجمع عمومی فوق العاده در صورتی می تواند سرمایه شرکت را کاهش یا افزایش دهد که این امر موجب افزایش تعهدات مالی تمام یا بعضی از سهامداران نشود .
4- نقاط اشترک مجمع عمومی
4-1-شرکت کنندگان در مجمع عمومی همواره اشخاص ثابتی هستند (یعنی صاحبان سهام )فقط دستور جلسه مجامع است که موجب تفکیک آن هاست .
4-2-برای تشکیل تمام مجامع عمومی آگهی لازم است (در روزنامه کثیر الانتشار شرکت)البته اگر در مجمعی کلیه صاحبان سهام حضور داشته باشند نیاز ی به انتشار آگهی در جراید نخواهد بود . 4-3-جلسات مجامع عمومی به وسیله یک رئیس ، دو ناظر و یک منشی اداره می شود . 4-4-صورت جلسه مجامع عمومی بوسیله شخص منشی تهیه شده و به امضاء هیات رئیسه می رسد
5- دعوت کنندگان مجامع عمومی به ترتیب عبارتند از :
مدیران شرکت و بازرسان و اگر آنان هم به وظیفه خود عمل نکردند سهامدارانی که حداقل یک پنجم سرمایه شرکت را داشته باشند می توانند این کار را انجام دهند و اگر هیچکدام از افراد فوق الذکر نباشند هر صاحب سهم و ذینفعی می تواند از طریق ثبت شرکت های به آن مبادرت نماید .
نقاط افتراق مجامع عمومی
1- از لحاظ زمان تشکیل :مجمع عمومی موسس قبل از تاسیس شرکت تشکیل می شود اما مجمع عمومی عادی و فوق العاده پس از ثبت و تشکیل شرکت به وظایف خود عمل خواهد کرد . 2- از لحاظ حدود وظایف :حدود وظایف این مجامع با هم متفاوت است :مجمع عمومی موسس ( تصویب اساسنامه ، تعیین اولین مدیران و بازرسان و کلیه امور مربوط به تاسیس شرکت )مجمع عمومی فوق العاده (اموری مانند انحلال شرکت و هر نوع تغییر دراساسنامه)، مجمع عمومی عادی(اموری معمول و متداول شرکت بعهده این مجمع میباشد(.
3- از لحاط حد نصاب تشکیل :حد نصاب تشکیل مجمع عمومی از این قرار است ، در نوبت اول دارندگان بیش از نصف+ دارندگان سهام باید در جلسه جضور داشته باشند در صورتی که در نوبت اول این میزان حاصل نشد در نوبت بعدی مجمع عمومی فوق العاده و موسس با حداقل یک سوم سهام شرکت تشکیل می شود و مجمع عمومی عادی با هر تعداد سهامی که مالکین آنها در جلسه حضور دارند .
4- از لحاظ حد نصاب اخذ رای: در مجمع عمومی فوق العاده و موسس با دو سوم آراء حاضر در جلسه (نه کل سهام شرکت )و درمجمع عادی آراء همواره با اکثریت نصف+ اآراء حاضر در جلسه معتبر خواهد بود مگر در مورد مدیران و بازرسان که اکثریت نسبب کافی است . نکته :در مورد نحوه رابطه حقوقی مدیران حقوقی مدیران با شرکت و سهامداران ، اختلاف نظر وجود دارد :عده ای مدیران را نماینده و وکیل سهمامداران می دانند (م 51ق.ت)برخی از دیگر آنان را نماینده شرکت می داند که به نام و حساب او عمل می کنند عده ای نیز بر این باورند که مدیران جزء ساختمان و سازمان شخص حقوقی و یکی ازا ندام های آن است . عضوی که به وسیله آن اراده شخص حقوقی اعلام می شود .
نکته :اداره شرکت وظیفه مدیران است نه حق آنان ، لذا سمت مدیریت مباشرتی بوده و قابل واگذاری به دیگری نیست .
هیات مدیره ضوابط کلی اداره شرکت را مشخص می کند و مستقیما در اداره امور شرکت دخالت نمی کند و اداره عملی شرکت با مدیر عامل است .[1]
گفتار دوم : تعریف شرکت سهامی
شرکت سهامی ، مصداق شرکتهای تجارتی سرمایه می باشد که در آن فقط سرمایه مورد توجه قرار می گیرد نه شخص سرمایه گذار لذا شرکا ء فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذارده اند ، مسئول تعهدات شرکت خواهند بود .
بر طبق ماده یک لایحه قانونی اصلاح قانون تجارت :شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صحبان سهم محدود به مبلغی اسمی سهام آنهاست . بنابراین ویژگیهای شرکتهای سهامی این است که 1- سرمایه شرکت به سهام تقسیم می شود .
2- مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به سهام آنهاست .
3- کلیه عملیات شرکت بازرگانی محسوب می شود حتی اگر موضوع عملیات انها امور بازرگانی نباشد (ماده 2 ل.ا.ق.ت)لذا شرکتهای سهامی ، از لحاظ شکلی شرکت تجاری می باشند و به دلیل بازرگانی محسوب شدن عملیات شرکت های سهامی این گونه شرکتها تمام تکالیف و حقوق حقیقی را دارند .
گفتار سوم: انواع شرکت های سهامی
1- شرکت سهامی عام :شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند (ماده 4ل.ا.ق.ت
2- شرکت سهامی خاص :شرکتهایی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصرا توسط موسسین تامین گردیده است . این گونه شرکتها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند . (ماده 4ل.ا.ق.ت) منظور از موسسین اشخاصی هستند که در راه اندازی شرکت پیشقدم هستند (خواه آنر ا شخصا انجام دهند یا توسط وکیل )آنان بعد از تشکیل شرکت عنوان موسس را از دست می دهند . در شرکت سهامی عام عبارت :شرکت سهامی عام و در شرکت سهامی خاص عبارت شرکت سهامی خاص باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله بانام شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود .
گفتار سوم: ویژگی های شرکت سهامی عام
1- قبل از تشکیل شرکت قسمتی از سرمایه شرکت با صدور اعلامیه پذیره نویسی در اختیار عموم قرار می گیرد تا اشخاص با مراجعه به بانک ها به خرید آن اقدام نمایند . انجام تعهد پذیره نویسی تنها بوسیله پرداخت پول ممکن است .
2- سرمایه شرکت از 5000000 ریال نباید کمتر باشد .
3- هیات مدیره شرکت و تعداد شرکاء کمتر از 5 نفر نخواهد بود (نظریه مشورتی شماره 786/7-8/2/1382 اداره حقوق قوه قضاییه)
4- شرکت سهامی عام می تواند اوراق قرضه منتشر نماید .
5- شرکت می تواند سهام خودر ا برای فروش در بورس اوراق بهادار و بانک ها عرضه نماید . 6- در شرکت سهامی عام نقل و انتقال سهام منوط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی نمی باشد . 7- مبلغ اسمی هر سهم نباید از 10000ریال بیشتر باشد .
8- بازرسان شرکت باید دارای شرایط محصوصی باشند و انتخاب آنان باید از ناحیه کمسیون ویژه صورت گیرد .
مراحل تشکیل شرکت سهامی عام
1- مرحله پذیره نویسی:پذیره نویسی یک عمل حقوقی است که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغی آورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود . مدارک لازم جهت ارائه به ثبت شرکتها و اخذ اجازه پذیره نویسی :بر طبق ماده 7ل.ا. ق.ت دو نسخه از اظهار نامه باید به امضای موسسین شرکت برسد همچنین باید دو نسخه از طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره نویسی بر طبق مواد 8و9ل.ا.ق.ت تهیه گردد.
همچنین گواهی بانک مبنی بر پرداخت 35 درصد از 20 درصد سرمایه شرکت سهامی عام و در صورتی که تعهد موسسین غیر نقد باشد عین مدارک مالکیت در همان بانک تودیع و گواهی بانک به مرجع ثبت شرکتها ارائه شود ضمنا نام روزنامه کثیر الانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسس منحصرا در آن منتشر خواهد شد . نیز ارائه گردد. سپس مرجع ثبت شرکتها پس از مطالعه اظهار نامه و ضمائم آن تطبیق مندرجات آن ها با قانون اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد نمود .
اعلامیه پذیره نویسی باید توسط موسسین در جراید آگهی گردیده و نیز در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود. ظرف مدتی که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است علاقه مندان به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضا ء و مبلغی ومبلغی را که نقدا باید پرداخت شود تادیه و رسید دریافت خواهند کرد . امضاء ورقه تعهد سهم به منزله قبولی تمام اساسنامه و مفاد آن خواهد بود .
2- مرحله بعد از پذیره نویسی شرکت سهامی عام و انجام آن :مجمع عمومی موسس با احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم و شور دربازه اساسنامه شرکت و تصویب آن ، اولین مدیران و بازرسان شرکت را انتخاب می کند . مدیران و بازرسان شرکت باید کتبا قبول سمت نمایند . قبول سمت به خودر خود دلیل بر این است که مدیر بازرس با علم به تکالیف و مسئولیتهای سمت خود عهده دار آن گردیده اند . از این زمان شرکت تشکیل شده محسوب می شود.( ل.ا.ق.ت اصلاحی، (1353 اساسنامه ای :که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده به ضمیمه صورت جلسه مجمع و اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان جهت ثبت شرکت به مرجع ثبت شرکتها تسلیم خواهد شد
در صورتی که تا 6 ماه ازتاریخ تسلیم اظهارنامه ، شرکت به ثبت نرسد به درخواست هر یک از موسسین یا پذیره نویسان ، گواهی نامه ای حاکی از عدم ثبت از ناحیه مرجع ثبت شرکتها صادر و به بانکی از تعهد سهام درآن بعمل آمده ارسال می دارد تا وجوه پرداختی را مسترد دارند در این صورت هر گونه هزینه ای که برای تاسیس پرداخت شده باشد به عهده موسسین خواهد بود . به موجب ماده 25 قانون بازار اوراق بهادار مصوب 10/8/1384 برای ثبت شرکت سهامی عام یا افزایش سرمایه آنها و اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی توسط مرجع ثبت شرکتها مجوز سازمان بورس الزامی می باشد .
تعریف سهم : سرمایه هر شرکت سهامی به قطعاتی تقسیم می شود که هریک از آنها را سهم می گویند ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارا می باشد .
گفتار چهارم: انواع سهام در شرکت های سهامی
1- سهام بانام :آنست که نام صاحب سهم در روی ورقه قید می گردد و نقل و انتقال آن تابع مواد 40 و41 ل.ا.ق.ت می باشد و باید در دفتر ثبت سهام به ثبت برسد (ماده 24ل.ا.ق.ت) 2- سهم بی نام :سهمی است که نام صاحب سهم در روی ورقه قید نمی شود و نقل و انتقال آن تابع ماده 39است و در حکم سند دروجه حامل است .
3- سهم ممتازه :سهامی است که صاحب آن از امتیازهایی از قبیل برخورداری از سود سالیانه بیشتر ، اولویت در دریافت سود به دست آمده تعلق حق رای بیشتر در مقابل هر سهم و ... برخوردار است. 4- سهم موسس:سهمی است که صاحب ان به دلیل ارائه خدماتی در زمان تاسیس شرکت از مزایای مانند قسمتی از منافع شرکت یا قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقیمانده شرکت در حین تصفیه برخوردار است .[2]
گفتار پنجم : انواع شرکت تعاونی از لحاظ نوع فعالیت
انواع شرکت تعاونی از لحاظ نوع عضویت
1- شرکت تعاونی عام
شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می باشد (تعداد اعضا در این تعاونیها حداقل 500 نفر و بر اساس نوع تعاونی که وزارت تعاون تعیین کرده، مشخص می شود).
2- شرکت تعاونی خاص
شرکتی است که عضویت در آن برای گروهی خاص مانند کارگران، دانشجویان، کشاورزان، زنان، پزشکان، وکلای دادگستری، اعضای هر صنف و مشاغل خاص و نظایر اینها با رعایت شرایط
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
